Từ rất sớm, loài người đã có nhu cầu tạo nên những hình ảnh. Hiện tại bức tranh sớm nhất được biết đến có niên đại 40.000 năm TCN. Ở Pech de l’Aze, Pháp Người ta cũng tìm thấy thỏi đất sét nhỏ (cùng niên đại) được sử dụng để vẽ trên da hay trên tường trong các hang động.

Đến những năm 10.000 TCN có một vài họa sĩ thực thụ đã làm việc chăm chỉ để phát triển kĩ thuật cũng như chất liệu thể hiện cảm nhận, cái nhìn của họ. Họ thường sử dụng 3 loại chất màu chính: màu vàng và màu đỏ làm từ đất sét màu và màu đen làm từ măng-gan. Những sáng tạo trong hang động của họ ngày càng hoàn thiện như ở Lascaux (Pháp) hay Altamira (Tây Ban Nha). Đó là những sáng tạo nghệ thuật tiền đề của Ai Cập, Hy Lạp, La Mã và nghệ thuật bích họa của kỷ nguyên mới.

Để phân chia lĩnh vực của các tác phẩm hội họa cổ đại, chúng ta phải tìm hiểu rõ nghệ thuật trong các hang động. Người ta đã phát thiện ra các tác phẩm tại Gasquet và Chauvet tại miền nam nước Pháp vào nhưng năm 1991, 1994. Tại châu Âu, những tác phẩm nghệ thuật thời Đồ đá mới (40.000-10.000 TCN) thường lấy động vật là chủ đề. Dù ý nghĩa của những bức tranh này là gì: sự hài lòng về công việc săn bắn, sinh sản; sự phát minh ra các cách để bẫy thú hay là việc thờ cúng đơn giản. Thì chủ đề của những bức tranh đó là về bò rừng, ma mút, tuần lộc, hươu, dê rừng… và từ đó họ phát triển các khả năng để thể hiện họ qua những bức họa, mô tả các ý niệm về sự chuyển động, không gian, nhịp điệu…

Khoảng 10.000 TCN, những bức họa thường ở trong những vùng an toàn, được bảo vệ trong hang động. Và bắt đầu xuất hiện tại những tảng đá ngoài hẻm núi. Cùng thời gian đó, con người bắt đầu đưa động vật vào làm chủ về trong những cảnh mô tả. Ở Tây Ban Nha, người ta khám phá ra những cảnh kích động về chiến tranh hay săn bắn trong đó một quân đoàn được vẽ theo kiểu đồ họa với những đường vạch thể hiện một cách đáng ngạc nhiên sự chuyển động, đánh lại một đoàn người khác (hang đá tại Los Dogues) hoặc săn bắn (hang Remigia, hang Veieja de Alpera)

Mặc dù rất khó giải thích nhưng vẫn có thể phân biệt các thể loại nghệ thuật trong thời kỳ này. Rất nhiều hang động tại Pháp và Tây Ban Nha gần dãy Pyrenee (nơi những con người sống vào khoảng 30.000 và 17.000 năm trước) có hình vẽ động vật sử dụng kỹ thuật chấm (một dải nhiều các chấm màu tạo đường nét), chấm mờ (khi màu chạy từ một điểm tới một điểm khác, tạo nên một đường các sắc độ khác nhau) và đường đơn giản (những đường liên tục tạo nên hình bóng của một chân dung đơn giản thường là những đường ngắn). Thể loại này được gọi là nghệ thuật Perigordian vì những ví dụ tiêu biểu nhất của nó đều tìm thấy tại các hang động vùng Perigord (Pháp). Những tác phẩm này là một bước chuyển quan trọng trong việc phát triển ngôn ngữ hình ảnh.

Có rất nhiều các tác phẩm được tìm thấy trong một hang động được gọi là hang nghệ thuật – hang động nổi tiếng nhất thế giới tại Lascaux (Pháp). Theo kỹ thuật Carbon 14 thì những bức tranh trong hang động này có niên đại ít nhất là 17.000 năm. Có rất nhiều các kỹ thuật các kiểu vẽ cho thấy các tác phẩm không phải là sáng tạo của 1 người mà là của rất nhiều các họa sĩ, nhóm họa sĩ qua các thời kỳ. Trong những tác phẩm cuối thời kỳ tiền sử, có thể thấy trong các bức họa rất nhiều chi tiết được thể hiện, các điểm tương đồng, các khớp nối giữa một loạt các chân dung và ngay cả dấu vết và các phiên bản khác nhau của cùng một chủ đề, về cảm nhận không gian ba chiều và quy luật xa gần. Đây chính là sự bắt đầu thời kỳ Magdalenian với những tác phẩm hội họa đặc biệt thời tiền sử trong hang động Altamira (Tây Ban Nha)