Bình ĐặngLuxeVN – Takeshi Fukunaga, đạo diễn phim tài liệu “Handmade Portraits: The Sword Maker”, chia sẻ về thước phim và những gì ông học được từ Korehira Watanabe – người đàn ông đã cống hiến cả cuộc đời mình để trở thành một bậc thầy rèn kiếm Nhật.
“Để tái tạo một thanh kiếm cổ vốn là điều không tưởng thế mà tôi lại cố gắng thực hiện điều này trong suốt 40 năm. Cách đây 5 năm, cuối cùng, tôi đã thành công khi làm được một thanh kiếm tương tự thời Koto.” – Korehira Watanabe.
“Koto” – 105 thanh kiếm được coi là Bảo vật Quốc gia của Nhật Bản trong khoảng thời gian từ năm 794 đến năm 1333. Hiện nay chưa có tài liệu nào ghi nhận công cuộc tìm kiếm của Watanabe nhưng ông tin rằng mình đang ngày càng gần hoàn thiện kiểu mẫu của những thanh kiếm huyền thoại cổ xưa. Korehira Watanabe là một trong những thợ rèn kiếm cuối cùng đang sống ở Nhật Bản. Ông theo học nghề của Yukihira Miyairi – người mà bản thân cũng được xem như bảo vật truyền thống quốc gia của Nhật.
Ông có thể chia sẻ về con đường trở thành người làm phim tài liệu thế nào không?
Takeshi Fukunaga (T.F): Tôi lớn lên và đi học làm phim ở thành phố Date thuộc tỉnh Hokkaido, sau đó tôi sang Mỹ lúc chưa đầy 21 tuổi. Trong lúc theo học ở trường Đại học Cộng Đồng Minnesota, tôi cũng đồng thời đăng ký nhiều lớp nhiếp ảnh nhưng cuối cùng vẫn tiếp tục theo đuổi để trở thành một người làm phim. Tới tận sau này, tôi không coi đó là một lựa chọn thực tế nhưng vẫn tiếp tục tiến bước. Và việc gặp gỡ mọi người trên khắp thế giới để cùng bắt tay thực hiện những điều thú vị thực sự đã động viên tôi kiên trì với những gì mình yêu thích.
Ông đã gặp Watanabe như thế nào?
(T.F): Watanabe là bạn cũ của cha tôi, tôi biết ông từ khi còn nhỏ. Như bạn thấy trong phim, ông ấy là một người Nhật chân thành và đầy cảm xúc, dựa trên những thấu hiểu sâu sắc về văn hóa và lịch sử. Ông đang sống một cuộc đời mà không còn nhiều người Nhật hiện đại chấp nhận. Lấy ví dụ, trang phục ông ấy mặc trong khi phỏng vấn và cả khi rèn kiếm đều là những thứ hàng ngày ông ấy khoác lên người. Người Nhật ngày nay không ai mặc như thế.
Ông đã mất bao lâu trong xưởng của Watanabe? Điều gì khiến ông thích thú ở đó?
(T.F): Tôi đã ghé thăm xưởng trong ba ngày, nhưng chỉ dùng có ba giờ một ngày để quay phim vì Watanabe bận chuẩn bị cho một cuộc triển lãm. Trong xưởng ngập tràn những công cụ mà ông ấy dùng trong suốt nhiều năm bị phủ đầy bụi của than đá. Chiếc lò nung có nhiệt độ khoảng 800 độ C và sưởi ấm cho toàn bộ căn phòng. Đây cũng là một địa điểm được du khách ghé thăm thường xuyên, Watanabe làm việc ở đó phần lớn thời gian nhưng ông cũng có một studio nhỏ khác dành để nghiên cứu kỹ thuật.
Thử thách lớn nhất khi thực hiện bộ phim này?
(T.F): Đó là lúc biên tập lại các phân cảnh vì quả thực tôi có quá nhiều câu chuyện tuyệt vời về ông ấy nhưng phải lọc ra những gì thích hợp nhất để kể lại trong khoảng thời gian vỏn vẹn có bốn phút. Lấy ví dụ, khi Watanabe giải nghĩa tính thẩm mỹ và lần đầu nhìn thấy kiếm khi còn là đứa trẻ, chúng đều là những câu chuyện đáng kinh ngạc và tôi đã cố gắng nhét chúng vào bộ phim nhưng dường như lại làm rối thêm. Tôi nhận ra rằng mình nên duy trì một chủ đề “gìn giữ truyền thống” trong suốt bộ phim thì tốt hơn là kể lại quá nhiều những chi tiết trong cuộc đời ông ấy.
Mọi người đã phản ứng lại với bộ phim như thế nào?
(T.F): Thật đáng kinh ngạc, Đầu tiên nó bùng nổ ở Mỹ rồi đến Nhật bản và bây giờ có khoảng hơn 700.000 lượt xem trên Vimeos và Youtube từ khắp các nơi trên thế giới. Tôi thực sự hạnh phúc vì mình đã giúp đưa một câu chuyện cuộc đời vĩ đại đến mọi người qua chất liệu hình ảnh. Đây là trải nghiệm tuyệt vời nhất từ khi tôi bắt đầu làm phim.
“Mất khoảng 10 tháng để thực hiện một thanh kiếm mặc dù Watanabe đã nỗ lực gấp đôi. Ông ấy đã thử làm tất cả 10 thanh kiếm một năm nhưng chỉ được hai hoặc ba chiếc đạt mức độ mà ông ấy cảm thấy hài lòng. Watanabe sẽ không để thanh kiếm xuất xưởng khi không vừa ý về chất lượng.” – Takeshi Fukunaga.
Điều kinh ngạc là Watanabe đã làm công việc này trong suốt 40 năm nhưng chỉ cảm thấy thành công 5 năm trước đây. Điều này đã tác động đến phim của ông như thế nào?
(T.F): Choáng ngợp! Như đã trả lời, tôi biết Watanabe từ khi còn nhỏ nhưng chưa bao giờ để ý đến bất cứ câu chuyện gì về ông. May mắn thay, khi trưởng thành gia đình đã không phản đối khi tôi quyết định sự nghiệp. Nhưng cũng đã có một khoảng thời gian thực sự khó khăn và nguyên nhân duy nhất tôi có thể tiếp tục chính nhờ những cảm xúc của nhân vật (như Watanabe) đã truyền cảm hứng. Hy vọng rằng tôi sẽ tiếp tục làm việc chăm chỉ và có thể đạt tới đỉnh cao của nghề nghiệp như ông ấy đã làm được.
Ông có biết một thanh kiếm giá bao nhiêu không?
(T.F): Khoảng 1.800.000 Yên (khoảng 420 triệu đồng – LuxeVN).
Phim tài liệu ngắn “Handmade Portraits: The Sword Maker”:
Bình Đặng